Skip to main content

LOGOTHERAPY


Hringnun chu a ṭum khatnaa i lo dai sual tawh siam ṭhatna tura nun nawn lehna ang hi a ni, chu chu tunah hian i hmang mek a ni.

LOGOTHERAPY
Logotherapy tih thumal hi Victor E Frankl-a chherchhuah a ni a. Mizo tawng a a awm zia chu "Hringnun a awmzia a neih dan leh,a  thil tum zawn hmuh a, chumi hmanga rilru lam natna thawi damna" tihna a ni deuh duah a ni.  
Awmze nei tur hringnun hi beidawngin a awm ve thei khawp mai; chu chu logotherapy chuan "nuna beidawnna" a lo ti reng a. He thu "nung khawchhuah"hi kawng thumin a hman theih a.: 1. Mahni nun khawchhuahna,chu chu mihring nihphung ve reng a ni; 2. Nung khawchhuah awmzia; 3. Mihring nun khawchhuahna awmzia zawn chhuah tuma beih hram hramna, awmze neihtir tumna ti pawhin a sawi theih bawk.
Nun khawchhuah kawnga beidawnna hian rilru natna pawh a thlen thei a. Heti ang rilru natna hi logotheraphy chuan "phat rual loh rilru buaina" tiin a dah a,he khawvela kan lo pian ve avanga rilru natna hi rilru lam atanga teh ni lovin, he khawvela mihring kan lo awm ve avanga chhut a ni mah zawk.
NGAIHTUAHNA MANG
Rilru mang tlata awmna hi thu infah luih leh rilru pianken insu buai atanga lo chhuak a ni lova;harsatna lo piang atanga insiam a ni zawk.Chung harsatna zingah chuan beidawnna hian hmun a chang lian hle a ni.Rilru lam natna avanga ngaihtuahna mang ang chiah hian a thawi damna chu rilru buai thawi damna ang chi pangngai ni lovin, a thil tum leh a awmze hmanga thawi damna ang chi Logotherapy kha a ngai a, chu thawi damna hmanrua chuan mihring ban phak thil zawng zawng luchilh a zuam a ni.
Rilru lam daktawk chuan a damlo enkawl lai nun chuan kawng dik a zawh leh theih nana tanpuitu atan logotherapy chu a tih tur hmabak a ni.Logotherapy chuan he khawvela a lo pian ve chhan,amaha thil inthup awm chu a ngaihven tir dawn ta a,chhut chian ngai chi tak pawh a ni.Chu mai ni lovin Logotherapy hi rilru chhungril buaina nen zai khata luang an ni bawk.Logotherapy chuan rilru eng emaw kha tihnun leh a tum avangin a thawh danah pawh ngaihtuahna a mang zo va, tu emaw pianpui finna kawngah ramri a kham lo va thil nihphung dik tak erawh a dah pawimawh zawk. He khawvela a lo awm ve chhan hian eng nge awmzia a neih tih thua thil inphum ru chu la hlen chhuah tur leh awmze nei  a la lan chhuah tir tur a ni. A zir chian na chu engpawh lo ni ta se,natna tihdamna kawng dal zawng a nih pawhin natna tuar tu chu thuk zawka ama nihna chhut chian chaktir a tum tur a ni. Logotherapy chu rilru buaina hriat chhuah dan atangin a peng a, a theih chinah thil awmzia hlen chhuah chu a thil tum pui ber a ni, lungawina leh rilru damna nei tura mihring rilru pianken khalh kal chauh chu a tum a ni lo, a nih loh vek pawhin rilru chhungril ber te, mihring taksaa hriatna te leh a chhia a tha thliar hran thiamna te chu inremtir a tum a ni ve chauh zawk a, chumi a la nih loh vek pawhin a chhehvel thil leh khawtlang laka siam rem lam pawh a hawi ve e tih chauh a ni.
NOO - DYNAMICS ( Thil hlen chhuah tawh leh la hlen chhuah tur kara rilru inpawtmar tawn sawina a ni )
Mihringin a chhan leh vang a zawnna hi chhungril lama rilru inpawt mar atanga lo chhuak a ni a, he khawvel a mi beidawng tawh,dinhmun chhe bera ding tan pawh dam khawchhuah nana thil tangkai tak a ni. Neitzsche-a (German mi thiam)pawhin he khawvelah hian remhriatna tam tak a awm thu heti hian a sawi a" Nungdama a la awm chhan hre chiangtu chuan chumi zia rang zawng zawng pawh chu a tuar zo thei deuh vek a ni" tiin. 
Victor E Frankl-a Auschwitz-a mi tang khung khawmna an dah khan kutziak a lehkhabu a lo buatsaih ve kha an chhuh sak a, an tanna hmunah khan kutziak lehkhabu ngei chu ziah leh tumin a tharthawh leh a chu a tumna chuan beidawnna ata dam khawchhuak leh turin a pui a ni. Bavaria huam chhung a an tanna hmunah chuan rannung seh natna a tuar a, lehkha themah chuan zalen an nih hunah chuan a kutziak lehkhabu tharthawh leh a tum thu chu a ziak kur nguai a chu a tumna chuan an tanna hmunah pawh lung lam that loh vanga tlusawp mai tur chu a veng hram hram a ni.
Hei vang tak hian rilru lam natna hi rilru pawttu a zir a ni thei khawp mai. Miin a hun kal tawha hlawhtlinna a lo chan tawh leh a hma lam huna hlen chhuah a la tum hi thil inpawt buai ta emaw tuna a dinhmun leh a hma lam huna an nih tur kar thil emaw a ni thin..Chuti ang a rilru inkap reng renga awm chu mihringa inrochun thil ve reng a nih bakah rilru dam nana tih makmawh a ni bawk. Rilru hriselna kawnga ngaih sual theih thil hlauhawm tak,mihringin a mamawh ber chu rilru lama thil inbuk tawk nge rilru kaptu nei lova awm? Mihring mamawh chu rilru kaptu nei lova awm ni lovin thil tum fel tak nei chunga beih fan fan a ni zawk,duhthlana zalen a nih chu. A dang leh chu thil inbuk tawk a awm a, awn lam neih ni lovin "Noo Dynamics" hi a ni.Chumi awmzia chu lei dawhtu chuan a lei dawh tihrinawm nan thil rit pui pui a adawh belh thin a, tichuan, a lo pawt rem ta sawt thin a ni. Rilru lam daktawr pawhin a damlo enkawl laite chu rilru hriselna kawngah fuih a tum a nih chuan awmze nei tura kawng dika kaltir leh turin a rilru tirit tur thil dang siam belhsak a hreh tur a ni lo.
An chhungril nun khawharnaa an tawnhriat thilte chuan a chen chilh tlat a, an chhungril nun a ruak a ni,chuti ang dinhmuna an awm lai tak chu "nun ruak" an tih ang kha a ni.

NUN RUAK
Nun ruak kan tih tak mai hi kum zabi sawmhnihna thil mak, darh zau tak a ni.Hriatthiam pawh a har hle,miin a nih tur ang mi puitling a nih hmaa chânna thuahhnih a pal tlang vanga lo awm pawh a ni thei.Mihringina hmasawnna tura nunphung a hloh tawh chu tuarin, a nunze nghet tam tak chu chak taka tihkiamin a awm mek a ni. A rilru chu a chawlawl zo va,nunphunga lo neih tawh thil eng mahin tih tur a tuk thei tawh lo,a chang phei chuan a thil tih tur pawh hre lovin a awm phah thin. Ti chuan midang thil tih ang chu a chak ve loh vek pawhin midangin ti tura an duh chu a ti ta zawk thin a ni.
Mahnia nun ruak hian nunphung pangngaia nun an ningin an kham thin a. Mi thiam Schopenhauer-a'n mihringte hi tihretheihna leh nunphung ninna a run chhiat dan a lo sawi tawh a ni.A nihna takah chuan nunphung ninna hi rilru tibuaitu a ni ber, rilru lam daktawrte hnena thawn hlawh tak,manganna ai pawh a chinfel har zawk a ni.He harsatna hi thil ngaihtuahawm takah a thang lian a, chu chuan hnathawkte zingah pawh dawngdahna nasa tak a thlen a ni. Chuti ang mite lainatawmna tak chu an hun awl neih chu eng anga hman tur nge tih an hre dawn lo hi a ni.

HRINGNUN AWMZIA
Mitin hian nunphung hrang kan neih theuh va, chu lah chu a ni telin darkar tin a danglam bawk si. A enga pawh chu lo ni ta se, hringnun awmze tlanglawn a ni lova, eng emawti chhung bika mi mal nun dan a ni chauh zawk. Zawhna tlanglawn tak pakhat leh chess champion pakhat hnena zawhna chhanna har tak pakhat hi khaikhin ngai tak a ni ve reng a ni."Pu Chess master khawvela chet tur tha ber eng nge ni"? tih a ni. Chess hmanga infiamnah chuan chuti anga chet tur tha leh tha ber chu a awm hran lo, kan sa dinhmun a zir leh kan khingpui a zir a ni zawk tiin a chhang a. Mihring kan lo pian chhuah hian chuti ang dinhmun chiah chu kan ni.Hringnun awmze khaikhawmna hi mihring zawn tur a ni lo. Mi tin hian kan nunah chem kalna bik, hlen chhuah tur leh kan kova tla, hlen chhuah tur kan nei theuh a ni. Chumi kawngah chuan midang ruat theih an ni lo va, nun bul tan that leh theih lah a ni hek lo. Chuti ang chuan mitin kova tla chu a inang lo theuh va, mahni hun tha chu hlen chhuah theuh a ngai ta a ni. Mihring hian hringnun awmzia a zawt tur a ni lova,amah kha a inzawh tur a chu a ni tih a chiang tur a ni zawk. Hringnun chu mawhphurhna hlen chhuah hmangin a chhang let thei ang.Chutah, mihring lo pian chhan a awmze ril zawk hlen chhuah theihna chu logotherapy hian a va hmu ta a ni.Logotherapy chuan natna tuar, damlo chu a mawhphurhna hlen chhuah tura theih tawp chhuah turin a fuih a, tichuan tu hnenah nge, eng lakah nge mawh a phurh tir inhre thiam turin duhthlan tur a chhawp chhuahsak ta a  ni.Chutichuan,damlo,natna nei chuan a kova tla chu vantlang lakah emaw ama chhia leh tha hriatna lakah emaw lan chhuah tir chu ama duhthlanna a ni tawh ang.
Logotherapy hi inzirtirna emaw Pathian thu hmanga inzilhna emaw pawh a ni lova. Nungchang leh nun dan lama infuihna a nih avangin thil nihphung ve reng nen pawh a inpersan viau a ni. Logotherapy lama mithiamte chuan natna tuarte khawhawi tizau va mitthlaa an thil hmuh zawng zawng pawh awmze nei tura thil awm ngei, hmuh theiha siam pawh a huam a ni.

TUARNA AWMZIA
Beisei tur awm tawh lo dinhmuna kan din laia hringnun awmzia kan chhar chhuak a nih chuan kan theihnghilh tawh ngai lo vang. Chuti ang dinhmunah chuan mak taka mihringa theihna inphum ru chu lan chhuahtir a ni a, mi mal chanchin lungchhiatthlak tak chu hlawhtlinnaah a chantir ta thin a,harsatna chu hlawhtlinnaah a chantir thin. 
Entirna pakhat : Tum khat chu kum upa tawh lam hian rilru nguina nasa tak a neih chungchangah daktawr a rawn a. Kum hnih liam taa a nupui a hmangaih em em a sun avangin ngai a awh thei tawh lo a ni. Daktawr chuan "a thi hmasa zawkah tang ta la i nupui chuan a tihnun leh theih che i ring em ni?Chuti ang tuarna nasa tak chu a tan i seng a, atana tuartu chu nangmah hi i ni a sin. A man pek a nih avang chuan sun turin nungdam zawkah i tang a nih hi" a ti a. Kawng thenkhatah chuan tuarna hian awmzia a neih chuan a lo tawp thin, chuti ang chu inhlanna tih a ni. Putar chung a thil lo thleng kha tih danglamsak theih a ni tawh lo, a nupui thi ta kha kan kohkir sak thei lo. Amaherawhchu,kha tih lai khan a chanvo,tihdanglam theih tawh loh a thil thlir dan thlaksak kawngah erawh a hlawhtlin tir theih a ni. Hei hi Logotherapy nih phung chu a ni, mihring hi nuam taka awmtir turin emaw, natna pumpelhtir tur emaw ni lovin, a nun awmzia hmuhtir a hmachhawn turin a inpeih tur a ni a,chumi dinhmuna han din chiah chuan awmzia a nei ta thin a ni.
Rilru lam natna thawi dam nan chuan mihringin a nun a thil tawn a thlak danglam theih tawh lohah ni lovin a hun lo la awm turah chuan ngaihtuahna a seng zawk tur a ni a, a chung a thil thleng te chu pawm thiam zirin rilru leh taksa hrisel zawk nei turin thuthlukna a siam tur a ni. Kan tunlai khawvelah chuan thalai nu leh pa thlengin anixiety / Drepression a hluar em em a kan khawvel changkannain kan nunphung a rawn ti buai a, inelna leh inerna khawvelah kan intlansiak a, chan tawk a lungawi loh na leh hmabak tam tak ten kan phur a ti ritin nitinin rilru lam thlengin a khawih tawh thin. A chung a kan sawi tak Logotherapy huang chhungah chuan mawhphurhna hlen chungchang a sawi uar hle a ni. Mihring damchhan chu mawhphurhna hlen hi a lo ni.
Dinhmun inang tak mi pahnih chu an hnaah leh mihring inhmangaihna ah an bei a dawng a ni. An ai han awh tur mi dang an awm si loh avangin he khawvela an lo awm ve avang chuan pawimawhna tak an nei a ni. Mihring rilru harh fim pangngai chuan amah lo nghak fan fantu a faah leh a hna thawh laiah chuan a pawimawhna hriain a tuar ang a, ama nunna a la mai tur a ni lo vang.He khawvela a la awm chhan hria a,engtia tuar tur nge tih pawh a hre tur a ni.
German mi thiam Nietzsche thukhawchang," A dam chhan hre chiang mi chuan eng thil pawh tawng se,a tuar thei zel a ni," a lo ti a. Hringnun kan thlir danah hian eng thil danglam nge pawimawh hmasa tih hi kan mamawh tak chu a ni ta a.Dinhmun tin hian awmze hrang chhanna hrang a nei theuh a ni. Heng hna, kan kova tla hi hringnun awmzia chu a ni, mi mal kar thil leh mit khap kar lek thil lo thleng nen chuan dang tak a ni. Mahni chu midang leh a chanvo siksawi a, hlen chhuak turin a phut ta thin a ni. Chanvo chu mahni kraws pu-a pawm thiam a tul chang a awm thin a, dinhmun hrang hrang hian danglamna bik an neih theuh va chu chuan harsatna a hring chhuak a nih pawhin a chhanna pakhat chauh a awm ang. Mihringin a chanvo chu mut mawh hnar mawhah a neih chuan a hmabak tih tur chu a malkhalh a, phurrit a neih a ngai tawh thin. A tuarna chu he khawvel piah lam thleng pawhin a mal tuar a ngai dawn tih a pawm a ngai ta tihna a ni. Heti ang tuarna leh mangnanna lak atang hi chuan tu mahin an hnem zo tawh ngai lo. A tana hun tha awm chu eng angin nge a phur rit chu a phurh tihah a innghat chauh tawh.
Tun a kan dinhmun te hi kan thlan lam kawng nilo mahse kan hel theih loh kan dai ram chu a ni si. Pawm mai ila, theih tawp kan chhuahna hi a tawk e.
Rei lo te chhung chu han thaw lawk teh i chhehvel thil awmah te chuan i beng chhi ngawng la i thinlung kha ngai thla teh.Khawvel hmuhah ni lo nangmah chauh i nihna hmunah khan tu nge i nih.?


(Kum 5 liam ta khan he lehkhabu Man's Search for Meaning Viktor E Frankl ziah hi ka lo chhiar tawh a. Ka chhiar hun lai vel khan Logotherapy hi ka lo zir chiang ngai lo, kum te a liam a ngaihtuah leh ngaihdan hrang hrang kan thil hmuh leh chhiar aṭangin a lo danglam a kan thil thlir dan te pawh lo danglam zel in rilru lam harsatna te khan min ti buai ve fo a, dam ka tum na kawngah hian thil thar tam tak ka zir chhuak a. He Logotherapy chungchang hi tam tak sawi tur a awm a, ka nun a ka vawn reng pakhat Albert Camus - an "Nun awmzia chu damchhan tur in pek hi a ni" a tih ah hian mihring hian kan damchhan ah hian mawhphurhna hlen chhuah tur kan nei ve bawk a ni tih hi fiah takin ka hmù a ni.) 

Comments

Popular posts from this blog

You Are Loved

Dear my love Nephews  I'm so sorry to tell you that your father passed away tonight. I know this is hard to hear, and I want you to know that I'm here for you, always. I know your parents haven't always been there for you, and that they're not together. But I want you to know that I care, and I'm here to support you. You deserve so much love and care, and I'll do my best to provide that for you. Your mother and father may not have shown you the love and care you deserve, but I want you to know that you are loved, and you are worthy of love. You are an amazing young person, and I'm so proud of you. I'll be here for you, always. If you need someone to talk to, cry with, or just sit in silence, I'm here. I'll help you through this difficult time, and I'll support you every step of the way. Remember, you're not alone. You have me, and you are my reason for being. We'll get through this together. With all my love, Aunty

KEI LEH MIBORAM

Ka hmelhriat tam zawk te chuan MIBORAM - JOHN CHHANA ziah hi a ngaihnawm ka ti lo an ti. Amah kan beisei san lutuk vang nge lehkhabu dang hemi ai ngaihnawm an chhiar hnem tawh zawk niang ka lo ti ve mai mai. Ṭhenkhat tan chuan ngaihnawm tak a ni thei a, ṭhenkhat tan erawh a ngaihnawm lo ve thei lutuk tho. Ngainat zawng in ang hek lo. Crime, detective, sci-fi Leh adventure mai bakah historical story /movie ngaina tan chuan ngaihnawm tak a ni kan ti ang e. MIBORAM ka chhiar zawh hlim hian Samson Thanruma ziah Zuiliana thubuai tih kha ka chhiar leh chak nghal zek zek a( kha lehkhabu kha chu lehkhabu phakar ka ti 🤣) Sherlock Holmes ngainatu tan chuan a la bawn lo mah mah mahse a ngaihnawm loh tihna lam erawh a ni lo.(Sawi belh leh zuai vawikhat ah hian thil hrang hrang hi ka ngaihtuahna ah hian a rawn lut zut zut zel 😂) Kum 2075 kum ngaihtuah chuan hun lo la awm turah min hruai daih a mahse kan Mizo History (Mizo history pawh a ni chiah chuang lo Mizo in Zalenna kan sual na k...